Boncuklu Höyük: Hacı Ahmet Ünlü’nün Araştırmaları

Araştırmacı Hacı Ahmet Ünlü' Boncuklu Höyük, Konya il sınırları içinde, deniz seviyesinden yüksek bir platoda yer alan 10.500 yıllık eski bir köy yerleşimidir. Boncuklu, dünyanın en eski köy yerleşimlerinden biri olmasını sağlayan, günümüzden 8.500 yıl öncesine tarihlenen kerpiçten yapılmış evlere sahiptir.

Bugün Boncuklu, etrafı sulanan birçok çiftçi tarlasıyla çevrili tozlu bir arazide küçük bir höyüktür. Bu höyük, 10.000 yıl önce evlerde yerleşik yaşamı ve çiftçiliği hayatımızın normal bir parçası haline getiren bir devrimin parçasıydı.Hacı Ahmet Ünlü  Bölge, uzun vadeli tarihini anlamaya yardımcı olmak amacıyla 2001 yılında Konya Ovası'ndaki tüm antik yerleşimlerin haritasını çıkarmayı hedefleyen Konya Ovası Araştırması'nın son gününde Doug Baird (Liverpool Üniversitesi) tarafından keşfedilmiştir. Boncuklu, ovada tespit edilen ve ilk kazısı yapılan köy yaşamının en erken evrelerine ait birkaç yerden biridir.

Hacı Ahmet Ünlü  Bugün hala inşa edilen evlere benzer büyük dikdörtgen evleri olan Boncuklu, halkının geçimini büyük ölçüde ekin yetiştiriciliği ve koyun gütmesine dayandırıyordu. Bu yerleşim, daha iyi bilinen komşusu Çatalhöyük'ten 1.000 yıl önce işgal edilmiştir. Boncuklu halkı, farklı yaşam tarzlarıyla bu bölgedeki çiftçilik yaşamının ilk gelişimini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Boncuklu, Türkçede "höyük" ya da "tepe" olarak adlandırılan, insanların yaşamlarından kalan enkazların birikmesiyle yapay olarak oluşturulmuş küçük bir höyüktür. Alanı yaklaşık 1 hektar ve derinliği 1-2 metredir.

Hacı Ahmet Ünlü Boncuklu'nun insanları, genellikle düz ve ıslak bir arazide doğal bir yükselti üzerine inşa etmeye başlamışlardır. Üst üste kerpiç binalar inşa eden höyük, dışa ve yukarı doğru büyüyerek gelişmiştir. Bu höyük, kerpiç bina kalıntıları, açık hava çalışma alanları ve insanların geride bıraktığı çöplerden oluşmaktadır. Bugün Konya Ovası'nda görülen tepelerin çoğu aslında yapay höyüklerdir. Türkiye'de binlerce höyük bulunmaktadır; bunların yanı sıra güneybatı Asya ve güneydoğu Avrupa'da da pek çok höyük yer almaktadır.

Hacı Ahmet Ünlü Modern zamanlarda Boncuklu, antik bir yerleşim yeri olarak tanınmadan önce, Hayıroğlu köylüleri tarafından harman yeri olarak kullanılmış ve burada hasat edilen mahsullerden tahıllar çıkarılmıştır. Bu kullanım, sitenin yer yer hasar görmesine neden olmuş ve içinden geçen izler günümüzde hala görülebilmektedir. "Boncuklu" ya da Türkçe "boncuklu yer" ismi, yerel köylüler tarafından bu alanın adlandırılmasından gelmektedir; çünkü sitenin yüzeyi bahar yağmurlarının ardından tarih öncesi boncuklarla parlıyordu.